Od osnivanja Saveza Vojvođanskih Mađara u Vojvodini, odnosno, tokom četvrt veka mađarskog političkog pluralizma u Vojvodini, ponuda opcija sa mađarskim predznakom nije bila ovoliko loša, kao što će to biti na nivou republičkog, pokrajinskog i lokalnog odmeravanja koje je pred nama. Tri i po nedelje pre izbora 21.juna, čini se da se kristalizuje da će samo SVM imati republičku i pokrajinsku listu, a na lokalnom nivou, najpre se u Senti očekuje mađarska alternativa SVM-u.
To naravno ni izdaleka ne znači, da će posle prvoosnovane (trideset godina od osnivanja) mađarske partije koja predstavlja mađarske interese, Demokratske zajednice vojvođanskih Mađara, te podelom iste, se dogoditi neko ujedinjenje i preporod u mađarskim političkim krugovima u Vojvodini. Upravo suprotno: verovatno da mađarska politička zajednica u Vojvodini nikada nije bila ovako snažno podeljena, razuđena i letargična kao danas.
U Vojvodini postoji pet mađarskih partija i jedna mađarska nevladina organizacija koja takođe ima političke ciljeve. Mađarska Stranka Jedinstva – čija je politička aktivnost od osnivanja jednaka nuli -, zatim Mađarska Demokratska Stranka Vojvodine, na čelu sa Belom Čorbom, koja je u februaru zaključila sporazum o izbornoj saradnji sa SVM-om. To u praksi znači, da dve male partije podržavaju listu SVM-a na republičkom i pokrajinskom nivou, a najviše što može, njihova imena će se pojaviti bar na nekim spiskovima lokalnih vlasti pored SVM-a, pa će njihovi kandidati možda tu dobiti neko mesto. Sa izuzetkom jedino Temerina – jer je to domaći teren DPVM-a – u drugim opštinama ne mogu očekivati posebne pozicije.
Demokratska Zajednica Vojvođanskih Mađara na čelu sa Aronom Čonkom, kao član opozicione grupe Savez za Srbiju, bojkotuje izbore, kao i Mađarski građanski savez Lasloa Rac Saboa čija je politička delatnost i onako ograničena samo na Sentu.
Mađarski pokret u izbore ulazi bez svog ranijeg koalicionog partnera, DZVM-a, ali su prikupljanje potpisa organizovali samo u Subotici i Senti.
U Subotici, naziv liste opštinskih kanidata (sa nacionalno mešovitom listom) je Jene Maglai – Građanski Pokret Subotica, a u Senti Jožef Šandor – Građanski Pokret za Sentu (do podnošenja ovog članka, nisu predali nijednu listu – prim.autora). Prema svim znacima, čini se da će podržati strateškog partnera MP-a, Pokret slobodnih građana Segeja Trifunovića, u drugim opštinama, a na pokrajinskom i republičkom nivou.
Dugi niz godina je od strana mađarskih glasača u Vojvodini postojala potreba, da mađarske stranke i interesne organizacije ostave svoje ideološke i lične razlike na stranu povodom izbora, udruže se i sastave zajedničku listu. Ova potreba je posebno bila izražena u prvoj deceniji dvehiljatitih godina. Na izostanak udruživanja su razočarani mađarski glasači reagovali dvojako: ili su ostali podalje od glasačke kutije ili su glasali za stranku koja se definisala kao civilni skup. Kontinuirani gubitak prostora mađarskih stranaka tokom cele decenije je kulminirao 2007.godine, kada su i SVM, koji je sam krenuo na izbore koalicija DZVM i DPVM dobili ponižavajuće mali broj glasova, iako je izlaznost u opštinama sa mađarskom većinom bila veoma visoka, jer Mađari jesu glasali, ali ne za njihove svađalačke etničke stranke. Nakon toga, samo je predsednik SVM-a Jožef Kasa, preuzeo odgovarajuće posledice i mesto predao Ištvanu Pastoru. Pastor je uspeo da postigne izbornu koaliciju sa već pomenutim DZVM i DPVM, ali nadana sinergija nije ostvarena: glasači su verovatno bili nezadovoljni nedostatkom kadrovskih promena u DZVM i DPVM.
Međutim, od 2010. godine, mogli smo biti svedoci korenitih promena: došlo je do promene vlasti i u Mađarskoj i u Srbiji, a SVM je – prepoznajući duvanje novih vetrova – brzo promenio smer: odrekao se principa jednake udaljenosti u odnosu na mađarske stranke, i zakleo se na večnu vernost FIDES-u, a kod kuće prvo oprezno, ali kasnije itekako odlučnim koracima, približio se Srpskoj Naprednoj Stranci koja je došla na vlast, ali nije bila naročito popularna među Mađarima. SVM je uspeo potpuno da istisne ili samelje ostale mađarske partije, koje u nedostatku podrške matične zemlje nisu mogle više da pire u istu vatru. Marš prema mađarskoj političkoj moći je samo neko ograničeno vreme mogao da sruši Mađarski pokret, koji je jedno vreme bio utemeljeni odmetnik, ali koji su Pastorovi bacili u oganj, pustili mu krv i obezglavili ga.
I 2020. godine su sazreli plodovi istrajnog rada SVM-a: partija je ostala sama na vojvođanskoj mađarskoj političkoj paleti, pa sada ni slabe opozicione stranke civilne opcije jačine tek pale rose ne predstavljaju posebnu pretnju njihovoj glasačkoj bazi. Samo što se ovo zrelo voće valja ispod posečenog drveta, uvelo i crvljivo – jer je u međuvremenu značajan deo izborne baze, sa mađarskim pasošem u džepu, emigrirao na Zapad i ne planira da se vrati kući, a ni da glasa više.
Čaba Presburger (Pressburger Csaba)
Slika: Zoltan Smieško, predsednik Mađarske Sloge, Ištvan Pastor, lider Saveza vojvođanskih Mađara i Bela Čorba, predsednik Demokratske stranke vojvođanskih Mađara
